Sắt heme là gì? Tại sao mẹ bầu nên sử dụng sắt heme
Khi mang thai, nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể tăng cao, đặc biệt là sắt. Đây là dưỡng chất đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy, sản sinh năng lượng và hỗ trợ hệ miễn dịch cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, không phải loại sắt nào cũng được cơ thể hấp thu dễ dàng. Sắt heme chính là “chìa khóa vàng” để giải quyết vấn đề này cho mẹ bầu.
1. Sắt heme là gì?
Sắt heme là một dạng sắt tự nhiên được tìm thấy trong thịt động vật. Loại sắt này có thể kết hợp với phân tử porphyrin, tạo thành hemoglobin (chất tạo màu đỏ cho máu) và myoglobin (protein dự trữ oxy trong cơ bắp).
Phân biệt sắt heme và sắt non-heme
| Đặc điểm | Sắt heme | Sắt non-heme |
| Nguồn gốc | Thực phẩm động vật (thịt đỏ, thịt gia cầm, cá, hải sản) | Thực phẩm thực vật (rau xanh lá đậm, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu) |
| Hấp thu | Dễ dàng hấp thu (khoảng 15-30%) | Hấp thu kém hơn (khoảng 2-5%) |
| Chất giúp tăng cường hấp thu | Vitamin C | Vitamin C, axit citric, axit malic |
| Chất gây cản trở hấp thu | Canxi | Canxi, phytate trong ngũ cốc nguyên hạt |
2. Tại sao cơ thể hấp thụ sắt heme hiệu quả hơn sắt non-heme?
Sau khi nạp vào cơ thể qua thực phẩm, sắt heme sẽ được “xử lý” bởi các enzym trong dạ dày và ruột nhỏ và biến thành những phân tử nhỏ hơn. Lúc này, nó “bắt tay” với protein vận chuyển đặc biệt, tạo thành phức hợp dễ dàng di chuyển qua thành ruột để đi vào máu. Cuối cùng, nó sẽ được vận chuyển đến mọi ngóc ngách cơ thể, cung cấp oxy cho các tế bào và góp phần vào các chức năng quan trọng.
Quá trình hấp thu này diễn ra mượt mà như vậy bởi vì sắt heme sở hữu nhiều ưu điểm nổi trội như sau:
- Cấu trúc đặc biệt cho phép nó dễ dàng hòa tan trong axit dạ dày và liên kết với protein vận chuyển để di chuyển vào máu. Ngược lại, sắt non-heme sẽ phải trải qua nhiều bước chuyển đổi phức tạp trước khi được cơ thể hấp thụ.
- Tỷ lệ hấp thu sắt heme dao động từ 15-30%, cao hơn đáng kể so với tỷ lệ hấp thu sắt non-heme chỉ 2-5%. Điều này đồng nghĩa với việc mẹ chỉ cần tiêu thụ ít thực phẩm giàu sắt heme hơn mà vẫn đáp ứng được nhu cầu của cơ thể.
Dù cơ thể có thể dễ dàng hấp thụ sắt heme nhưng cũng có nhiều yếu tố gây ảnh hưởng đến sự hấp thụ như:
- Mức độ tiêu thụ protein: Protein đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển sắt. Chế độ ăn thiếu protein có thể làm giảm khả năng hấp thu sắt.
- Tình trạng sức khỏe: Một số bệnh lý như loét dạ dày, bệnh celiac, viêm ruột,… có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thu sắt.
- Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc kháng axit, thuốc kháng sinh tetracycline,… có thể cản trở hấp thu sắt.
Tóm lại, cơ thể có thể dễ dàng hấp thụ sắt heme hơn sắt non-heme do cấu trúc đặc biệt của nó. Tuy nhiên, không phải ai cũng hấp thụ một lượng sắt như nhau do có sự ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác.
3. Tại sao mẹ bầu nên sử dụng sắt heme
Như đã đề cập ở trên, sắt heme dễ hấp thụ và tốt cho sức khỏe của con người, vậy lợi ích cụ thể của sắt với mẹ bầu là gì?
3.1 Lợi ích với mẹ bầu
- Phòng ngừa thiếu máu thai kỳ: Thiếu máu thai kỳ là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé. Sắt giúp tạo ra hemoglobin, protein vận chuyển oxy trong máu, đảm bảo cung cấp đủ oxy cho thai nhi phát triển khỏe mạnh.
- Giảm nguy cơ sinh non, sảy thai: Thiếu sắt có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như sinh non, sảy thai. Bổ sung sắt đầy đủ giúp thai kỳ diễn ra suôn sẻ và an toàn.
- Bởi vì dễ hấp thụ nên sắt không gây ra các tình trạng như nóng trong, táo bón, sỏi thận cho mẹ bầu.
- Tăng cường hệ miễn dịch cho mẹ bầu, bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.
3.2 Lợi ích của với thai nhi
- Trong thai kỳ, nhu cầu về sắt tăng lên do sự phát triển nhanh chóng của hệ thống tuần hoàn máu của thai nhi. Sắt giúp đảm bảo sản xuất hồng cầu để thai nhi có đủ oxy và dưỡng chất phát triển mạnh mẽ.
- Hỗ trợ phát triển trí não thai nhi: Sắt đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hệ thần kinh và trí não của thai nhi. Bổ sung đủ sắt giúp bé thông minh, lanh lợi ngay từ khi còn trong bụng mẹ.
- Phát triển thể chất: Sắt hỗ trợ cho sự phát triển cơ bắp, hệ xương và các cơ quan khác của thai nhi.
4. Những lưu ý cần biết khi bổ sung sắt
- Kết hợp thực phẩm giàu sắt với vitamin C: Vitamin C giúp tăng cường hấp thu sắt heme lên đến 2-3 lần. Hãy bổ sung cam, chanh, ớt chuông, bông cải xanh,… vào bữa ăn cùng với thịt, cá, hải sản.
- Hạn chế chất xơ, tannin, canxi, phytate: Chất xơ, tanin (trong trà, cà phê), canxi (trong sữa), phytate (trong ngũ cốc nguyên hạt) có thể cản trở hấp thu sắt. Nên cân bằng các nhóm thực phẩm và tránh sử dụng quá nhiều chất cản trở trong cùng một bữa ăn.
- Lắng nghe cơ thể: Nhu cầu sắt của mỗi người khác nhau. Hãy lắng nghe cơ thể và bổ sung hàm lượng phù hợp để duy trì sức khỏe tốt nhất.
Nhờ khả năng hấp thu vượt trội, sắt heme cung cấp nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho cả mẹ và bé trong giai đoạn thai kỳ. Để bổ sung sắt, mẹ có thể lựa chọn các viên uống dinh dưỡng như Akamama Vitamin & Mineral. Với thành phần có xuất xứ Nhật Bản, hàm lượng sắt được điều chỉnh phù hợp theo nhu cầu của phụ nữ Việt Nam, Akamama chính là lựa chọn hoàn hảo để bổ sung sắt trong thai kỳ. Hãy để Akamama đồng hành cùng mẹ bầu trong suốt thai kỳ, nuôi dưỡng thai nhi khỏe mạnh và bảo vệ sức khỏe cho mẹ!
